اوتیسم یک نوع اختلال میباشد که برای درمان آن باید اقدامات لازمه را انجام داد تا افراد اوتیسم از زندگی بهتری برخوردار باشند.ما در مراکز خود که دارای دو شعبه در تهران (کیلینیک توانبخشی پایا و کیلینیک توانبخشی غرب تهران)، با بهترین کادر درمانی که شامل بهترین کاردرمانان و بهترین گفتاردرمانان و بهترین مشاوران روانشناسی و یک تیم مدیریتی مجرب و متخصص که همواره در تمام جزییات و روند پیشرفت بیمار کنار خانواده بیمار بوده و با بهره گیری از دانش روز بهترین کاردرمانی اوتیسم ایران را راه اندازی کرده ایم.و با داشتن بیش از ۱۵ سال سابقه در زمینه تخصصی اوتیسم توانسته ایم به پیشرفتهای قابل ملاحظه ای در این زمینه رسیده و نگاه به آینده، مجموعه تخصصی درمان اوتیسم ما به دستاوردهای فرا منطقه ای میباشد.اگرچه هم اکنون توانسته ایم در درمان تخصصی اوتیسم به یک برند با سابقه در ایران تبدیل شویم و همچنین مراجعین زیادی خارج از مرزهای ایران نیز داشته و به یکی از اهداف دراز مدت خود نزدیک تر شده ایم.با داشتن بهترین متخصصین کاردرمانی و توانبخشی که همگی با بهره گیری از دانش روز و استفاده از تجهیزات مناسب و با کیفیت و مجهز کردن مراکز به بخشهای تخصصی و تکنولوژیک مثل سنسوری روم ، اتاق تاریک و… که همگی با آخرین متدهای روز دنیا تجهیز شده اند توانسته مسیر به آینده را روشن تر از قبل ببینیم و در این مسیر همراه شما عزیزان دستاوردهای بیشتر و چشمگیرتری را متصور شویم.
نگاه کلی به اختلال طیف اوتیسم
اختلال طیف اوتیسم یک اختلال رشدی است که بر روی رفتار و ارتباطات تاثیرگذار می باشد. اگرچه این اختلال در هر سنی قابل شناسایی است ولی با این حال به آن یک اختلال رشدی گفته می شود چرا که علائم آن به طور کلی در دو سال اول زندگی قابل شناسایی هستند.
طبق راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی(DSM-5) یک راهنمای کلی توسط انجمن روانپزشکی آمریکا که برای تشخیص اختلالات روانی استفاده می شود ایجاد شده است. افرادی که با اختلال طیف اوتیسم درگیر هستند دارای موارد زیر می باشند:
- مشکل در برقراری ارتباط و تعامل با دیگران
- علایق محدود و رفتارهای تکراری
- علائمی که به توانایی فرد در عملکرد صحیح در مدرسه، محل کار یا سایر زمینه های مختلف زندگی آسیب می رساند.
اوتیسم به عنوان یک اختلال طیفی شناخته می شود چرا که تنوع زیادی در نوع و شدت علائم آن وجود دارد. ASD یا اختلال طیف اوتیسم در همه گروه های قومی، نژادی و اقتصادی رخ می دهد. اگرچه این اختلال می تواند یک اختلال مادام العمر باشد اما درمان آن می تواند به میزان زیادی علائم و توانایی های فرد را بهبود دهد. آکادمی اطفال آمریکا توصیه می کند که همه کودکان از نظر اوتیسم بررسی شوند. همه مراقبین از کودکان باید باید اطلاعات کاملی درباره غربالگری و ارزیابی ASD داشته باشند و با پزشکان متخصص در این زمینه مشورت کنند.
علائم و نشانه های کلی اختلال طیف اوتیسم
افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم در برقراری ارتباط و تعامل اجتماعی مشکل داشته و دارای علایق محدود و رفتارهای تکراری هستند. در ادامه قصد داریم لیستی از انواع رفتارهایی که در افراد مبتلا به این اختلال تشخیص داده می شود را به شما ارائه دهیم. البته باید به این نکته مهم توجه داشته باشید که همه افراد مبتلا به ASD همه رفتارها را از خود نشان نمی دهند اما اکثر آنها حداقل چند مورد از این رفتارها را از خود نشان می دهند.
مشکل در ارتباطات اجتماعی و رفتارهای متقابل
- برقراری تماس چشمی بسیار کم یا ناسازگار
- تمایل به نگاه نکردن یا گوش ندادن به دیگران
- به ندرت پیش می آید که این افراد با نشان دادن اشیا یا موارد دیگر به دیگران لذت بردن خود را به اشتراک بگذارند.
- عدم پاسخگویی یا کند پاسخ دادن به افرادی که نام او را صدا می زنند یا سایر تلاش ها برای جلب توجه او
- داشتن مشکل در ایجاد مکالمه
- غالبا درباره موضوع مورد علاقه خود صحبت می کنند بدون توجه به عدم علاقه دیگران یا بدون دادن فرصتی برای پاسخگویی به دیگران
- حالات چهره و حرکات او با آنچه که می گوید سازگاری چندانی ندارد.
- داشتن صدای غیر معمول که ممکن است به صورت آواز یا شبیه به صدای ربات باشد.
- مشکل در درک دیدگاه شخصی دیگران یا ناتوانی در پیشبینی یا درک اقدامات دیگران
رفتارهای محدودکننده و تکراری در کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم
افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم معمولا عادت دارند برخی از رفتارها را تکرار کرده یا رفتارهای غیرمعمولی داشته باشند. به عنوان مثال تکرار کلمات یا عبارات یا رفتاری به نام اکوالیا
از دیگر رفتارهای تکراری افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- داشتن علایق شدید دائمی به موضوعات خاص مانند اعداد، جزئیات یا حقایق علمی
- داشتن علاقه بیش از حد روی تمرکز کردن روی حرکت اشیا یا قسمتی از یک شی خاص
- ناراحت شدن از یک تغییر جزئی در یک روال عادی
- این افراد ممکن است نسبت به سایر افراد به ورودی های حسی مانند نور، سروصدا یا درجه حرارت بیشتر یا کمتر واکنش نشان دهند.
- افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم همچنین ممکن است مشکلات خواب و تحریک پذیری را نیز تجربه کنند.
- اگرچه افراد مبتلا به این اختلال چالش های مختلفی را تجربه می کنند اما ممکن است نقاط قوت بسیار زیادی نیز داشته باشند.
از جمله مهمترین نقاط قوت این افراد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- توانایی یادگیری جزئیات و به خاطر سپردن اطلاعات برای مدت زمان طولانی
- قدرت بصری و شنیداری بسیار قوی که باعث می شود تا یادگیری از طریق این دو نقطه قوت برای آنها ساده تر شود.
- این افراد در ریاضی، علوم، موسیقی و هنر عالی هستند.
علل به وجود آمدن این اختلال در افراد
با وجود این که دانشمندان در حال حاضر علت دقیق به وجود آمدن اختلال طیف اوتیسم در افراد را پیدا نکرده اند ولی تحقیقات نشان می دهد که ژن ها می توانند همراه با تاثیرات محیطی در به وجود آمدن این اختلال بسیار تاثیرگذار باشند. اگرچه در حال حاضر دانشمندان در حال تحقیق روی این موضوع هستند که چرا برخی از افراد به این اختلال دچار می شوند و برخی دیگر دچار نمی شوند ولی برخی از عوامل هستند که می توانند خطر ابتلا به این اختلال را افزایش دهند که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- داشتن خواهر یا برادری که به این اختلال دچار شده باشد.
- داشتن والدین مسن تر.
- داشتن شرایط ژنتیکی خاص( افرادی که دارای بیماری هایی مانند سندروم داون، سندروم X شکننده و سندروم Rett هستند بیشتر از سایر افراد در خطر ابتلا به این اختلال قرار می گیرند.
- وزن بسیار کم در زمان تولد.
تشخیص اختلال طیف اوتیسم
پزشکان اختلال طیف اوتیسم را با مشاهده رفتار و پیشرفت فرد تشخیص می دهند. معمولا این اختلال را می توان در سن دو سالگی با اطمینان تشخیص داد. برای افرادی که نگرانی هایی در این زمینه دارند مهم است که در اسرع وقت به دنبال ارزیابی این مسئله باشند تا بتوانند در زمان درست این اختلال را تشخیص داده و اقدام به درمان آن کنند.
مرحله اول تشخیص این اختلال در کودکان
تشخیص اختلال طیف اوتیسم در خردسالان معمولا یک فرایند دو مرحله ای است که در ادامه این دو مرحله را به شما معرفی می کنیم.
مرحله اول غربالگری رشد در زمان معاینه کودکان می باشد. به طور کلی هر کودکی باید معاینه کاملی توسط یک پزشک متخصص اطفال داشته باشد. آکادمی اطفال آمریکا توصیه می کند که همه کودکان از نظر تاخیر در رشد در ۹، ۱۸، ۲۴ و ۳۰ ماهگی بررسی شوند و این مسئله به خصوص برای بررسی اختلال طیف اوتیسم در ۱۸ و ۲۴ ماهگی حتما باید انجام شود. در صورتی که کودک در معرض خطرات بیشتری در زمینه اختلال طیف اوتیسم یا اختلالات رشدی دیگر باشد غربالگری باید با عمق بیشتری صورت گیرد. افرادی بیشتر در خطر ابتلا به این اختلال هستند شامل کودکانی هستند که یکی از اعضای خانواده آنها به این اختلال دچار شده است یا این که برخی از رفتارهای این اختلال را دارا هستند. علاوه بر این کودکانی که والدین مسن تری دارند، دارای شرایط خاص ژنتیکی هستند یا این که در زمان تولد وزن بسیار کمی داشتند نیز بیشتر در معرض خطر ابتلا به این اختلال قرار می گیرند.
تجربیات و نگرانی های والدین در روند غربالگری کودکان خردسال از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. گاهی اوقات پزشک از والدین درباره رفتارهای کودک سوال می پرسد و این پاسخ ها را با اطلاعات ابزارهای غربالگری ASD و مشاهدات خود از کودک ترکیب می کند. کودکانی که در این مرحله مشکلات مربوط به رشد را از خود نشان می دهند وارد مرحله دوم غربالگری می شوند که در ادامه درباره این مرحله نیز صحبت خواهیم کرد.
مرحله دوم غربالگری کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم
در مرحله دوم ارزیابی اختلال طیف اوتیسم در کودکان از مجموعه ای از پزشکان و متخصصان این حوزه کمک گرفته می شود تا به شکل دقیق تری این موضوع در کودکان مورد بررسی قرار گیرد.
- این تیم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- یک متخصص اطفال که دوره های آموزشی در زمینه رشد کودک گذرانده باشد.
- روانشناس یا روانپزشک کودک که در زمینه ارزیابی، تشخیص و درمان اختلالات عصبی تخصص دارد.
- یک آسیب شناس گفتار که آموزش های ویژه ای را در زمینه مشکلات ارتباطی گذارنده است.
ارزیابی کودکان در این بخش ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سطح شناختی و مهارت های تفکر کودک
- توانایی ها و مهارت های زبان
- مهارت های مناسب سن برای تکمیل مستقل فعالیت های روزانه مانند غذا خوردن، لباس پوشیدن و دستشویی رفتن
از آنجایی که اختلال طیف اوتیسم یک اختلال بسیار جدی و پیچیده است گاهی اوقات ممکن است ممکن است در کنار سایر بیماری ها و اختلالات مربوط به یادگیری رخ دهد و نیازمند ارزیابی جامع باشد. ارزیابی جامع نیز شامل موارد زیر می باشد:
- آزمایش خون
- تست شنوایی
نتیجه این ارزیابی جامع منجر به تشخیص رسمی و توصیه هایی برای درمان اختلال طیف اوتیسم می شود.
تشخیص اختلال طیف اوتیسم در نوجوانان
((البته توصیه میشود در زمینه ارزیابی حتما با بهترین متخصص کاردرمانی اوتیسم همکاری داشته زیرا با داشتن سالها تجربه و تخصص به بهتر تشخیص دادن اوتیسم و انواع طیفهای اوتیسم به روند درمان آن و جلوگیری تز اتلاف وقت و هر چه زودتر تشخیص دادن آن کمک فراوانی کند.بهترین متخصص کاردرمانی اوتیسم میتواند یک برنامه مدون و با یک ضرب آهنگ معقول به بهتر شدن و حتی درمان اوتیسم کمک زیادی بکند.ما در مراکز خود با داشتن بهترین متخصص درمان اوتیسم که سالها در زمینه اوتیسم فعالیت داشته و پژوهش های فراوانی را در زمینه درمان اوتیسم داشته بهره میبریم.و این اطمینان را داریم با پیگیریهای متوالی و داشتن برنامه درست به همراه برگزاری کلاسهای مختلف بیشترین بازدهی را دردرمان اوتیسم کسب کنیم.))
علائم اختلال طیف اوتیسم در کودکان و نوجوانانی که به مدرسه می روند در بیشتر مواقع توسط والدین یا معلمان آنها تشخیص داده می شود و سپس ارزیابی این کودکان و نوجوانان توسط تیم متخصص آموزشی مدرسه انجام می شود. تیمی که در داخل مدرسه فعالیت دارد ممکن است ارزیابی اولیه را انجام دهد و سپس به کودکان و والدین آنها توصیه کند تا برای انجام آزمایش های بیشتر به پزشک یا متخصصانی که در حوزه ASD فعالیت دارند مراجعه کنند.
علاوه بر این والدین نیز ممکن است درباره مشکلات اجتماعی فرزند خود مانند مشکلات مربوط به ارتباط گیری با سایر افراد با این متخصصان صحبت کنند. این مسئله ارتباطی ممکن است شامل مواردی مانند مشکل در درک لحن صدا، حالات صورت یا زبان بدن باشد. کودکان و نوجوانانی که به مدرسه می روند و با اختلال طیف اوتیسم درگیر هستند ممکن است در درک گفتار، طنز و کنایه با مشکل مواجه شوند. همچنین ممکن است والدین متوجه شوند که فرزندشان در ایجاد دوستی با همسالان خود نیز مشکل دارد.
البته در نوجوانان کمی کار سخت تر از نوازدان میباشد ولی با بهترین کاردرمانی و استفاده از روشهای روز دنیا و داشتن بهترین متخصصین درمان اوتیسم میتوانیم این مسیر را آسان تر کرده و فرد مبتلا به اوتیسم را به یک زندگی عادی تر راهنمایی کنیم.باید در نظر داشت داشتن بهترین تجهیزات کاردرمانی در اوتیسم میتواند کمک فراوانی در این زمینه کند.ما در مراکز خود با بهترین کاردرمانان خود به همراه بهترین تجهیزات و بهترین بخشهای درمان اوتیسم در کنار شما بوده و در تمامی مراحل شما را از روند پیشرفت درمان آگه میسازیم.
تشخیص این اختلال در بزرگسالان
تشخیص اختلال طیف اوتیسم در بزرگسالان معمولا بسیار سخت تر و پیچیده تر از کودکان و نوجوانان می باشد. در بزرگسالان برخی از علائم اختلال طیف اوتیسم می تواند با سایر اختلالات سلامت روانی مانند اضطراب، استرس و اختلال نقص توجه ترکیب شده و شرایط پیچیده ای را به وجود بیاورد.
بزرگسالانی که متوجه علائم و نشانه های این اختلال می شوند باید به سرعت با پزشک خود مشورت کرده و برای ارزیابی ASD مراجعه کنند. در حالی که آزمایش ASD در بزرگسالان هنوز در حال پیشرفت است و بالغ نشده است ولی با این حال روانپزشکان، روانشناسان و متخصصان این حوزه می توانند در ارزیابی این اختلال بسیار موثر واقع شوند. کارشناسان این حوزه از مراجعین سوالاتی در زمینه های زیر می پرسند:
- تعاملات اجتماعی و چالش های ارتباطی
- مسائل حسی
- رفتارهای تکراری
- علایق محدود شده
اطلاعات مربوط به سابقه رشد بزرگسالان به تشخیص دقیق این اختلال کمک می کند، بنابراین ارزیابی ASD ممکن است شامل صحبت با والدین یا سایر اعضای خانواده باشد.
تشخیص صحیح ASD در بزرگسالی می تواند به فرد در درک مشکلات گذشته، شناسایی نقاط قوت او و دریافت راهنمایی مناسب کمک کند. در حال حاضر مطالعات برای ارائه پشتیبانی و استراتژی های خاص برای نوجوانان و بزرگسالانی که با این اختلال درگیر هستند ادامه دارد.
تغییرات در تشخیص اختلال طیف اوتیسم
در سال ۲۰۱۳ نسخه تجدید نظر شده راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی(DSM) منتشر شد. این تجدید نظر شیوه طبقه بندی و تشخیص اختلال طیف اوتیسم را تغییر داد. با استفاده از نسخه قبلی DSM امکان تشخیص اختلالات افراد با استفاده از شرایط جداگانه زیر فراهم میشد:
- اختلال اوتیسم
- سندرم آسپرگر
- اختلال رشدی فراگیر که به شکل دیگری مشخص نشده باشد(PDD-NOS)
در نسخه فعلی DSM یعنی DSM-5 این شرایط جداگانه در یک تشخیص به نام اختلال طیف اوتیسم ترکیب شده اند. برای مثال با استفاده از DSM-5 افرادی که قبلا مبتلا به سندرم آسپرگر بوده اند جز گروهی از افراد قرار می گیرند که به اختلال طیف اوتیسم مبتلا هستند. اگرچه امروزه تشخیص رسمی این اختلال تغییر پیدا کرده است اما در ادامه استفاده از اصطلاحاتی مانند سندرم آسپرگر برای توصیف خود یا شناسایی افراد مشکلی ندارد.
روش های درمانی مختلف برای اختلال طیف اوتیسم
درمان اختلال طیف اوتیسم باید بلافاصله بعد از تشخیص آغاز شود. درمان زودهنگام این اختلال از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است چرا که مراقبت مناسب از افراد می تواند مشکلات آنها را به میزان زیادی کاهش دهد و در عین حال به آنها در یادگیری مهارت های جدید و استفاده بیشتر و بهتر از نقاط قوت خود کمک کند.
از آنجایی که طیف وسیعی از مشکلات و مسائل مختلف پیش روی افرادی است که مبتلا به اختلال طیف اوتیسم هستند در حال حاضر درمان قطعی برای آن وجود ندارد. همکاری والدین و خود فرد با پزشک و متخصصان می تواند به پیدا کردن یک روش درمانی مناسب کمک کرده و نتیجه بهتری را به همراه داشته باشد.
داروهای مختلف برای این اختلال
پزشکان و متخصصان ممکن است از دارو برای درمان برخی از علائم مربوط به اختلال طیف اوتیسم کمک بگیرند. با مصرف دارو فرد مبتلا به ASD ممکن است مشکلات کمتری را تجربه کند. از جمله مشکلاتی که در اثر استفاده از دارو ممکن است کمتر شوند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تحریک پذیری
- پرخاشگری
- رفتارهای تکراری
- بیش فعالی
- مشکلات مربوط به توجه و تمرکز
- اضطراب و افسردگی
درمان رفتاری و روانشناختی و درمان با استفاده از آموزش
افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ممکن است ممکن است به روانپزشکانی که در زمینه مداخلات رفتاری، روانی و آموزشی فعالیت دارند ارجاع داده شوند. این برنامه ها معمولا بسیار ساختاریافته و فشرده هستند و ممکن است شامل والدین، خواهرها و برادرها و سایر اعضای خانواده نیز باشند. برنامه های این چنینی می تواند در موارد زیر به افرادی که به این اختلال دچار شده اند کمک کند:
- یادگیری مهارت های زندگی لازم برای داشتن یک زندگی مستقل
- کاهش دادن رفتارهای چالش برانگیز
- افزایش و بهبود نقاط قوت
- یادگیری مهارت های اجتماعی، ارتباطی و زبانی
روش های دیگر برای کمک به افراد مبتلا به ASD
آموزش یک امر اساسی در درمان اوتیسم میباشد و استفاده از بهترین روشهای آموزشی اوتیسم در درمان آن بسیار کمک میکند.ناگفته نماند که با بهره گیری از بهترین مشاوارن و بهترین گفتاردرمانان میتوانیم در روند درمان سرعت بیشتری بکار بگیریم.بهترین گفتاردرمانان اوتیسم میتوانند به مهارت کلامی و گفتاری و همچنین شناختی کمک کنند و بهترین مشاوران اوتیسم میتوانند در بهتر کردن عملکرد یادگیری و اختلالات رفتاری کمک کنند.ما در مراکز خود با بهره گیری از بهترین گفتاردرمانان اوتیسم که با دانش بالا توانسته به عملکردی مناسب رسیده ایم و همچنین با بهترین مشاوارن اوتیسم خود در بهترین مرکز تخصصی درمان اوتیسم که در بخشهای تخصصی گوناگون به نتایج قابل ملاخظه ای رسیده ایم.
بسیاری از برنامه ها و اپلیکیشن های اجتماعی وجود دارند که می توانند به افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم کمک کنند. در ادامه سعی می کنیم برخی از مهم ترین این برنامه ها را به شما معرفی کنیم:
- سعی کنید در شبکه های اجتماعی گروه های مربوط به اوتیسم را پیدا کرده و با افرادی که این اختلال را دارند در ارتباط باشید. به اشتراک گذاشتن اطلاعات و تجربیات می تواند برای بهبود شرایط افراد مبتلا به این اختلال بسیار کمک کننده باشد. علاوه بر این ممکن است به اشتراک گذاشتن تجربیات در زمینه روش های درمانی برای حل مشکلات مختلف نیز موثر واقع شود.
- ضبط مکالمات و جلسات با معلمان و مربیان می تواند به شما کمک کند تا برنامه های مربوط به کودکان مبتلا به این اختلال را به شکل بهتری طراحی و تدوین کنید و بتوانید نتیجه بهتری را از این برنامه ها بگیرید.
- حتما ارزیابی های صورت گرفته توسط متخصصان را نگهداری کنید تا بتوانید میزان پیشرفت افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم را بررسی کنید و از این اطلاعات برای پیدا کردن بهترین روش های درمانی استفاده کنید.