بازی های گفتاردرمانی

آیا فرزند و یا یکی از والدینتان در صحبت کردن و ارتباط برقرار کردن دچار مشکل شده اند؟ صحبت کردن اصلی ترین رکن برقراری ارتباط با دیگران است. زمانی که اختلالی در تکلم به وجود می آید فرایند ارتباط گیری دچار مشکل می شود.

گفتاردرمانی راه حلی است که برای اینگونه افراد پیشنهاد می شود. متخصصین گفتاردرمانی با استفاده از فعالیت های سرگرم کننده و بازی با کلمات و یا حتی برد گیم ها به افراد مختلف کمک می کنند تا مهارت های گفتاری خود را تقویت کنند. برخی از این فعالیت ها و بازی ها به گونه ای هستند که شما می توانید در منزل نیز آن ها را انجام بدهید.

بازی ‌های گفتاردرمانی به عنوان ابزاری موثر در بهبود مهارت‌ های زبانی و گفتاری کودکان و بزرگسالان، نقش مهمی در فرایند درمانی دارند. این بازی ‌ها با هدف تقویت مهارت ‌هایی نظیر تلفظ صحیح، افزایش دامنه لغات، بهبود درک مطلب و روانی گفتار طراحی می ‌شوند و به افراد کمک می ‌کنند تا به شیوه ‌ای جذاب و لذت ‌بخش به تمرین بپردازند.

از آنجا که این روش مبتنی بر تعامل و خلاقیت است، افراد به ‌طور غیرمستقیم و بدون احساس خستگی یا فشار، می ‌توانند مهارت‌ های زبانی خود را بهبود بخشند. بازی ‌های گفتاردرمانی نه‌ تنها برای کودکان، بلکه برای بزرگسالانی که نیاز به بهبود یا بازتوانی گفتاری دارند نیز مفید و اثربخش هستند.

بازی های گفتاردرمانی ای که در این پست آورده شده است مناسب والدین و معلمانی است که به دنبال بازی هایی هستند که بتوانند در خانه و یا درون کلاس انجام دهند. علاوه بر این کسانی که به تازگی پا درعرصه درمان گذاشته اند نیز می توانند از این پیشنهادها برای برگزاری جلسات گفتاردرمانی استفاده کنند.

راهکارهایی که در این مقاله آورده شده است همگی در مطالعات مختلف مورد آزمایش قرار گرفته اند و کارآمدی آن ها اثبات شده است. این فعالیت ها بر روی تلفظ، روان بودن صحبت، فهم جملات و … تمرکز دارند و به افراد دچار مشکل کمک می کنند بتوانند راحت تر صحبت کند. شما می توانید از این بازی ها بسته به مشکلی که فرزندتان دارد استفاده بکنید.

جهت مشاوره و دریافت نوبت با شماره های زیر تماس بگیرید.

۰۹۰۱۱۱۲۲۵۲۲

۰۹۰۲۲۸۶۰۹۳۶

بازی های گفتاردرمانی برای بچه های قبل از سن مدرسه

در این قسمت به بازی هایی می پردازیم که برای بچه هایی که هنوز مدرسه نمی روند مناسب است. بطور کلی هسته اصلی گفتار و زبان یک کودک در ۵ سالگی کامل می شود و این سن، بهترین سن برای اصلاح گفتار او می باشد. بنابراین اگر احساس کردید که فرزندتان دچار مشکل شده است، بهتر است اقدامات درمانی را از همین سن شروع کنید. در ادامه به چندتا بازی موثر می پردازیم.

۱) لی لی کلمات

با گچ یک لی لی در پیاده رو و یا حیاط خانه تان بکشید و در درون هر خانه بجای عدد کلمات مختلف بنویسید. دقت کنید این کلمات باید از میان کلماتی که فرزندتان به درستی نمی تواند تلفظ کند انتخاب شوند. سپس از فرزندتان بخواهید که با پریدن بر روی هر خانه کلمه داخل آن را بلند بگوید. این بازی را آنقدر تکرار کنید تا بتوانید به درستی کلمات را ادا کند. سپس می توانید کلمات متفاوتی را بنویسید.

• هدف از انجام این تمرین تقویت تلفظ ( pronunciation ) در کودکان می باشد.

۲) من جاسوسم

من جاسوس هستم، یک بازی چند نفره می باشد که می توانید برای بچه ها وقتی که دور هم جمع می شوند توضیح دهید. نحوه بازی به این صورت است که بچه ها در یک اتاق می نشینند. سپس یکی از آن ها جاسوس می شود. حالا او باید یک شی را در اتاق در نظر بگیرد. شی ای که همه قادر به دیدن آن باشند. سپس سرنخ هایی درباره آن شی به بقیه می دهد ولی نباید مستقیما به آن اشاره کرد. بقیه بازیکنان باید حدس بزنند که کلمه چیست. نفری که توانست حدس بزند باید  با آن کلمه یک جمله بسازد.

بهتر است این بازی با مدیریت خود شما انجام شود و شما شروع کننده بازی باشید. زیرا این بازی می تواند مقداری سخت باشد.

• هدف از انجام این بازی یاد دادن به نوبت صحبت کردن بین کودکان و همچنین روانی جمله سازی ( sentence fluency ) می باشد.

۳) بازی حروف الفبا

این بازی را می توانید زمانی که در ماشین هستید و یا در خیابان راه می روید با فرزند خود انجام دهید. بازی به این صورت است که فرزند شما باید حروف الفبا را در میان تابلوهایی که در خیابان می بیند پیدا کند. بطور مثال در زبان فارسی ۳۲ حرف داریم که باید بتواند به آن ها اشاره کند. اگر فرزندتان در پیدا کردن این حروف خوب است می توانید بازی را سخت تر کنید. بطور مثال زمانی که به حرف « ب» اشاره کرد، از او بخواهید چند کلمه که با حرف« ب» شروع می شوند نام ببرد.

• هدف از انجام این بازی تقویت تلفظ ( pronunciation )  کودکان می باشد، علاوه بر این بر روی دامنه لغات او نیز تاثیر می گذارد.

۴) قایم کردن اشیا

این بازی به این صورت است که یک شی را در جایی از خانه قایم می کنید و از کودک خود می خواهید آن را پیدا کند. زمانی که توانست آن شی را پیدا کند حالا باید آن کلمه را در یک جمله به کار ببرد.

نوع پیشرفته تر این بازی بدین صورت است که به جای شی، بر روی چند کارت اسامی اشیا مختلف را بر روی کارت ها بنویسید و آن ها را در جاهای مختلف خانه پنهان کنید. سپس از فرزند خود بخواهید که کارت ها را پیدا کند. هر بار که کارتی را پیدا کرد باید کلمه نوشته شده را با صدای بلند بخواند و سپس آن کلمه را در یک جمله به کار ببرد.

• هدف از انجام این بازی تقویت تلفظ ( pronunciation )  و کمک به روان صحبت کردن ( sentence fluency ) کودک می باشد.

۵) جستجوی کلمات

بازی های جستجوی کلمات( find a word ) بطور معمول برای موبایل طراحی شده اند و با توجه به رده بندی های مختلف سنی بازی های مختلفی وجود دارد. درجه سختی این بازی ها متفاوت می باشد و هر گروه سنی باید از بازی مخصوص خودش استفاده کند. شما می توانید این بازی ها را بر روی موبایل خود دانلود کنید و سپس با کودک خود بازی کنید. بطور معمول بازی ها دستورالعمل خاصی دارند که درون خود اپلیکیشن توضیح داده شده است. زمانی که فرزند شما کلمه ای را پیدا کرد باید آن را بلند تلفظ کند و با آن جمله بسازد. مناسب ترین سن این بازی ها ۵ تا ۷ سال می باشد.

• هدف از انجام اینگونه بازی ها تقویت تلفظ ( pronunciation )  کلمات در کودکان می باشد.

جهت مشاوره و دریافت نوبت با شماره های زیر تماس بگیرید.

۰۹۰۱۱۱۲۲۵۲۲

۰۹۰۲۲۸۶۰۹۳۶

ویژگی های بازی های گفتار درمانی

بازی‌ های گفتاردرمانی با هدف بهبود و تقویت مهارت‌ های زبانی و گفتاری طراحی شده ‌اند و ویژگی‌ هایی دارند که آنها را از سایر بازی ‌های عادی متمایز می‌ کند. این ویژگی ‌ها کمک می‌ کنند تا کودکان و بزرگسالان به شکل موثرتری روی گفتار و زبان خود کار کنند. در ادامه برخی از ویژگی‌ های اصلی بازی ‌های گفتاردرمانی را شرح می ‌دهیم:

• تعاملی و مشارکتی بودن
  بازی ‌های گفتاردرمانی به گونه ‌ای طراحی شده ‌اند که فرد را درگیر تعامل با دیگران، مانند درمانگر، والدین یا همسالان می ‌کنند. این ویژگی تعامل فعالانه، برای تقویت ارتباطات زبانی بسیار مهم است، زیرا فرد در طول بازی مجبور به پاسخ‌ دهی، گوش دادن و استفاده از مهارت‌ های گفتاری خود می ‌شود. این نوع مشارکت به فرد کمک می ‌کند تا در محیطی دوستانه و بدون استرس، با دیگران ارتباط برقرار کند و از بازخوردهای سازنده ‌ای که در طول بازی دریافت می ‌کند، برای بهبود گفتار خود بهره بگیرد.
• تقویت مهارت ‌های خاص زبانی
  بازی‌ های گفتاردرمانی با هدف تقویت جنبه ‌های خاصی از گفتار و زبان طراحی شده ‌اند. برخی بازی‌ ها بر تلفظ و آواها متمرکز هستند تا افراد به ‌درستی صداسازی و بیان کلمات را تمرین کنند. برخی دیگر ممکن است بر گسترش دایره لغات، جمله‌ سازی یا فهم و درک مطلب تمرکز داشته باشند. با داشتن تمرکز ویژه، این بازی ‌ها به درمانگر و والدین اجازه می ‌دهند تا به شکلی دقیق روی نقاط ضعف فرد کار کنند و در بهبود مهارت ‌های خاصی که نیاز به تقویت دارند، موثر باشند.
• قابل تنظیم و شخصی ‌سازی
  یکی از ویژگی ‌های مهم بازی‌ های گفتاردرمانی این است که می ‌توان آنها را متناسب با نیازهای فرد تنظیم کرد. برای مثال، برخی بازی ‌ها قابل تطبیق با سطح سنی یا زبانی خاص هستند و می‌ توان آنها را بر اساس سطح پیشرفت یا چالش ‌های گفتاری فرد شخصی ‌سازی کرد. این ویژگی به درمانگر امکان می ‌دهد که بازی ‌ها را با توجه به نیازها و توانایی‌ های منحصر به فرد هر فرد تنظیم کند، تا بازی ‌ها برای او مفیدتر و کاربردی ‌تر باشند و به او در روند بهبود کمک بیشتری کنند.
• بازی‌ های جذاب و انگیزشی
  طراحی بازی‌ های گفتاردرمانی به شکلی است که جذابیت و انگیزه‌ بالایی برای کودک ایجاد می ‌کند. این بازی ‌ها معمولاً با استفاده از کاراکترهای دوست ‌داشتنی، داستان ‌های تعاملی و چالش‌ های جذاب، فرد را به ادامه بازی و تمرین تشویق می‌ کنند. با ایجاد حس سرگرمی و شادی، این بازی ‌ها تمرینات گفتاردرمانی را از حالت یکنواخت خارج کرده و کودک را به‌طور ناخودآگاه درگیر تمرین ‌های گفتاری می‌ کنند، که در نهایت به پیشرفت سریع ‌تر و بهبود انگیزه‌ او منجر می ‌شود.
• استفاده از محرک‌ های چند حسی
  بازی ‌های گفتاردرمانی معمولاً از محرک ‌های چند حسی مانند تصویر، صدا و حتی حرکت ‌های فیزیکی استفاده می ‌کنند تا یادگیری را تقویت کنند. این ویژگی به افراد کمک می ‌کند از حواس مختلف خود برای درک بهتر و تمرین موثرتر استفاده کنند. بازی ‌هایی که از ترکیب صدا و تصویر بهره می ‌برند، باعث می‌ شوند فرد هم بشنود و هم ببیند و در نتیجه، اطلاعات را عمیق‌ تر درک کند و در حافظه‌ بلندمدت خود تثبیت کند. استفاده از محرک ‌های چند حسی، یادگیری را تقویت کرده و تجربه بازی را برای افراد جذاب ‌تر می ‌کند.

بازی های گفتاردرمانی برای بزرگسالان

افراد سالمند و یا کسانی که دچار حادثه شدند نیز نیاز به اقدامات گفتاردرمانی دارند. از این رو بهتر آن ها هم باید تمریناتی را انجام دهند. بهتر است برنامه درمانی افراد بزرگسال نیز زیر نظر یک متخصص گفتاردرمانی باشد. با این حال در ادامه چند بازی مختلف برای افراد بزرگسال نیز آورده شده است.

۱) سر بالا ( بازی موبایل)

سربالا!( heads up!) یک بازی موبایل می باشد که برای افراد با سنین بالا طراحی شده است. بازی به این صورت است که اپلیکیشن یک کلمه را روی صفحه گوشی نشان می دهد. شخص باید صفحه را روی پیشانی خود قرار دهد بطوری که طرف مقابل کلمه را ببیند. سپس او با دادن سرنخ هایی درباره کلمه باید کمک کند فردی که موبایل را نگه داشته است کلمه را حدس بزند. دقت کنید در این بازی نباید به خود کلمه به صورت مستقیم اشاره شود. سپس جای افراد عوض می شود. شما این بازی را می توانید در ورژن های مختلف دانلود کنید.

• هدف از انجام این بازی افزایش دامنه لغات و کمک به یادگیری نوبت در صحبت کردن است.

۲) یوگا گفتاردرمانی

ترکیب کردن تمرینات گفتاردرمانی با یوگا ایده بسیار جالبی است که می تواند این تمرینات را از یکنواختی در بیاورد. در مقالات دیگر به طور کامل درباره تمرینات گفتاردرمانی صحبت کرده ایم. حال باید این تمرینات را در پوزیشن های مختلف یوگا انجام دهید.

• هدف از انجام این تمرینات، ایجاد استمرار در تمرینات گفتاردرمانی، تقویت دامنه لغات، کمک به تلفظ و روانی و شیوایی در صحبت کردن است.

۳) بازی متضادها

در این بازی بر روی یک کاغذ کلماتی که متضاد واضح دارند نوشته می شود. کلماتی مانند: بالا، بله، خوشحال، سرد و … . سپس یکی از بازیکنان باید آن ها را با صدای بلند تلفظ کند. بازیکن دیگر باید متضاد آن ها را بگوید.

• هدف از انجام این بازی تقویت تلفظ و افزایش دامنه لغات است. به علاوه با استفاده از این تمرین می توان به حافظه شخص برای جستجوی کلمات کمک کرد.

۴) چت گروهی

یک موضوع مشخص کنید، موضوعی مانند داستان یک فیلم و یا اتفاقی که اخیرا روی داده است می تواند مناسب باشد. سپس در یک مکان که سروصدا کم می باشد درباره آن موضوع صحبت کنید. این تمرین راهی بسیار عالی برای تمرین کردن یک مکالمه عادی و طبیعی می باشد.

• هدف از انجام این تمرین ایجاد شیوایی در کلام و کمک به رعایت نوبت در صحبت کردن می باشد.

۵) بازی اسم ها

این بازی به صورت چند نفره قابل اجرا است. بازی به این صورت است که باید کلمات هم خانواده بیان شوند. بطور مثال ۱۰ کارت جداگانه بر می دارید و بر روی آن ها دسته بندی های مختلف( مانند میوه جات، ابزارآلات، آسمان، دریا و …) می نویسید. شخصی که کارت را بر می دارد باید ۵ کلمه و اسم مرتبط با موضوع دسته بندی بگوید.

• هدف از انجام این بازی افزایش دامنه لغات و کمک به پیدا کردن کلمات می باشد.

۶) جورنالینگ( نویسندگی)

تحقیقات نشان داده است که خواندن و نوشتن می توانند به تقویت زبان و محاوره کمک کنند. از این رو برای تقویت مهارت های زبانی یک شخص می توانید یک موضوع برای او معین کنید و از او بخواهید که درباره آن موضوع بنویسد. نکته مهم این است که باید حداقل به مدت ده دقیقه مداوم بنویسد و استراحتی در این بین نداشته باشد.

• هدف از انجام این بازی کمک به پیدا کردن کلمات مرتبط و روان تر شدن صحبت کردن است.

۷) بازی تمرکز بر روی حروف

این بازی به این صورت است که شخص یکی از حروف الفبا را انتخاب می کند. سپس باید با استفاده از کلماتی که آن حرف را دارند جمله بسازد. جمله ای بهتر است که بیشتر شامل آن حرف باشد. به طور مثال اگر شخصی حرف« م» را انتخاب کرده است باید یک جمله بدین صورت بسازد: من با مادرم از میان کوچه به مدرسه رفتیم. می توان این بازی را جزو بازی های سخت دانست و بهتر است که در مراحل ابتدایی تمرینات گفتاردرمانی استفاده نشود.

• هدف از انجام این بازی تقویت تلفظ کردن کلمات مختلف و افزایش مهارت جستجوی کلمات می باشد.

ویژگی های بازی ‌های گفتاردرمانی

بازی ‌های گفتاردرمانی ویژگی ‌های خاصی دارند که آن‌ ها را به ابزاری مؤثر برای تقویت مهارت ‌های زبانی و اجتماعی کودکان تبدیل می ‌کند. برخی از ویژگی ‌های کلیدی این بازی ‌ها عبارتند از:

سرگرم‌ کننده و جذاب بودن

یکی از ویژگی ‌های اصلی بازی ‌های گفتاردرمانی، جذاب و سرگرم‌ کننده بودن آن ‌هاست. این بازی ‌ها به‌ گونه ‌ای طراحی می‌ شوند که کودک بدون احساس فشار و با اشتیاق در آن ‌ها شرکت کند. از آنجا که بسیاری از کودکان با مشکلات گفتاری به یادگیری از طریق بازی علاقه ‌مند هستند، این روش کمک می ‌کند که کودک نه تنها مهارت ‌های گفتاری خود را تقویت کند، بلکه در فرآیند یادگیری نیز انگیزه و انرژی بیشتری داشته باشد. بازی ‌های جذاب با طراحی مناسب می ‌توانند محیطی شاد و مثبت برای کودک فراهم کنند تا به راحتی و بدون اضطراب، مهارت‌ های جدید را فراگیرد.

تقویت مهارت ‌های اجتماعی

بازی‌ های گفتاردرمانی به کودک کمک می ‌کنند تا مهارت ‌های اجتماعی خود را تقویت کند. بسیاری از این بازی ‌ها شامل تعاملات گروهی هستند که کودک باید نوبت بگیرد، با دیگران همکاری کند و احساسات خود را از طریق کلمات یا زبان بدن منتقل کند. این مهارت ‌ها در موقعیت ‌های اجتماعی روزمره به کودک کمک می ‌کنند تا با دیگران به‌ طور مؤثرتر ارتباط برقرار کرده و در گروه‌ های اجتماعی راحت ‌تر وارد شوند. بازی ‌های گروهی همچنین به کودک این فرصت را می‌ دهند که رفتارهای اجتماعی مانند گوش دادن و پاسخ دادن به نوبت را تمرین کند.

شخصی ‌سازی و انطباق با نیازهای کودک

یکی دیگر از ویژگی‌ های بازی‌ های گفتاردرمانی این است که می ‌توانند به‌ طور ویژه برای نیازهای هر کودک طراحی و شخصی ‌سازی شوند. درمانگران می ‌توانند بر اساس سطح توانایی ‌ها، علایق و مشکلات خاص هر کودک بازی ‌های متناسب را انتخاب کنند تا درمان مؤثرتر و هدفمندتر پیش برود. یک کودک ممکن است نیاز به تمرین بیشتر در تلفظ صداها داشته باشد، در حالی که کودکی دیگر ممکن است به تقویت مهارت ‌های اجتماعی نیاز داشته باشد.

سخن پایانی

بازی ‌های گفتاردرمانی ابزاری مؤثر و سرگرم ‌کننده برای تقویت مهارت ‌های زبانی، اجتماعی و شناختی کودکان هستند. این بازی‌ ها نه تنها به کودک کمک می ‌کنند تا از طریق تعامل با دیگران و تمرین در شرایط واقعی مهارت ‌های خود را تقویت کند، بلکه به‌ واسطه ویژگی ‌های خاص خود مانند شخصی‌ سازی، تقویت مهارت‌ های اجتماعی و جذابیت، می ‌توانند در روند درمان تأثیر چشمگیری داشته باشند.

سوالات متداول

۱.گفتاردرمانی برای کودکان اوتیسم چه فوایدی دارد؟

گفتاردرمانی مهارت‌ های ارتباطی، اجتماعی و زبانی کودک را تقویت کرده و به او کمک می ‌کند تا بهتر با دیگران تعامل کند.

۲.چه زمانی باید به گفتاردرمانی مراجعه کرد؟

اگر کودک شما مشکلاتی در گفتار، درک زبان یا مهارت ‌های اجتماعی دارد، بهتر است هرچه زودتر به گفتاردرمانگر مراجعه کنید.

۳.آیا گفتاردرمانی تنها برای زبان است؟

 خیر، گفتاردرمانی همچنین شامل بهبود مهارت‌های اجتماعی، مهارت‌های غیرکلامی و فهم زبان می‌شود.