تاخیر زبان چیست؟

تاخیر در زبان نوعی اختلال ارتباطی می باشد. در صورتی که یک کودک به نقاط عطف رشد زبانی خود نرسیده باشد، ممکن است دچار تاخیر زبانی شده باشد. در برخی از کودکان ممکن است سرعت رشد آن ها از هم سن و سالانشان کمتر باشد. این کودکان اگر درمان نشوند در ادامه دچار مشکلات بیشتری خواهند شد. تاخیر زبان می تواند شامل ترکیبی از اختلال شنوایی، اختلال در گفتار و یا حتی اختلالات شناختی باشد.

تاخیر زبان در کودکان رایج است. طبق سیستم بهداشت دانشگاه میشیگان در امریکا، تاخیر در رشد زبان ۵ تا ۱۰ درصد از کودکان پیش دبستانی را تحت تاثیر قرار می دهد.

انواع تاخیر زبانی

تاخیر زبانی حالت های مختلفی دارد. تاخیر زبانی می تواند به صورت پذیرا، بیانی و یا ترکیبی از هر دو این موارد باشد.
نقص زبان پذیرا یا تاخیر زبانی پذیرا زمانی اتفاق می افتد که کودک شما در درک زبان مشکل داشته باشد.
اختلال زبان بیانی نیز به حالتی گفته می شود که کودک در برقراری ارتباط کلامی دچار مشکل شود.

علائم تاخیر زبانی

تاخیر زبانی علائم بسیار مختلفی دارد. در حقیقت زمانی که کودک شما در سن معمولی به نقاط عطف زبانی خود نرسیده باشد، ممکن است دچار این مشکل شده باشد. علائم مربوط به تاخیر زبانی و نقاط عطف از دست رفته در سنین خاص، به ماهیت اختلال، سن و محیط اطراف کودک بستگی دارد.

علائم رایج تاخیر زبان عبارتند از:

تا سن ۱۵ ماهگی غرغر نکند
تا سن ۲ سالگی صحبت نمی کند
ناتوانی در صحبت کردن با جملات کوتاه در سن ۳ سالگی
مشکل در پیروی از دستورالعمل ها
تلفظ یا بیان ضعیف
مشکل در کنار هم قرار دادن کلمات در یک جمله
جا انداختن برخی از کلمات در یک جمله

علل تاخیر رشدی زبان

تاخیر زبانی در کودکان دلایل زیادی می تواند داشته باشد. در برخی موارد بیش از یک عامل در بوجود آمدن این اختلال نقش دارد. برخی از دلایل رایج این موضوع عبارتند از:

اختلال شنوایی

برای کودکانی که دچار اختلال شنوایی هستند، معمولاً دچار اختلال زبان نیز می شوند. در صورتی که یک کودک نتواند به خوبی بشوند، نمی تواند به درستی ارتباط برقرار کند و دچار اختلال زبانی می شود.

اوتیسم

کودکانی که دچار اختلال طیف اوتیسم می باشند به احتمال زیاد دچار اختلال تاخیر زبان نیز می شوند. هرچند نمی توان چنین موضوعی را به تمامی کودکان اوتیسمی بسط داد ولی با این حال احتمال این اختلال در این کودکان بسیار بالا می باشد.

ناتوانی ذهنی

مشکلات ذهنی در کودکان می تواند باعث تاخیر زبانی شود. اختلالات یادگیری و موارد این چنینی می تواند باعث ایجاد اختلال تاخیر زبنی شود.

شرایط محیطی

عوامل محیطی نیز می توانند در ایجاد تاخیر زبانی بسیار موثر باشند. کم توجهی والدین یکی از مهم ترین دلایل در تاخیر زبانی می باشد. محیط نامناسب مدرسه، ارتباط ناسالم با دیگر هم سن و سالان و موارد این چنینی می توانند باعث ایجاد تاخیر در زبان شوند.

عوامل زمینه

علاوه بر عوامل محیطی، عوامل زمینه ای و ارثی نیز می توانند در این اختلال نقش بسزایی داشته باشند. این عوامل عبارتند از:

تولد زودرس
داشتن وزن کم هنگام تولد
داشتن سابقه خانوادگی مشکلات گفتاری یا زبانی
داشتن والدین با سطح تحصیلات پایین تر

اختلال زبانی چگونه تشخیص داده می شود؟

پس از انجام یک ارزیابی پزشکی کامل، پزشک کودک شما را به یک آسیب شناس گفتار-زبان ارجاع می دهد. آنها یک ارزیابی جامع از زبان بیانی و دریافتی کودک شما انجام می دهند تا مشخص کنند آیا کودک شما تاخیر زبانی دارد یا خیر. این آزمون بر اشکال مختلف ارتباط کلامی و غیرکلامی متمرکز خواهد بود و از معیارهای استاندارد و غیررسمی استفاده می کند.

پس از تکمیل ارزیابی گفتار و زبان، آسیب شناس زبان ممکن است تست های دیگری را توصیه کند. به عنوان مثال، یک معاینه شنوایی می تواند به آنها کمک کند تا تشخیص دهند که آیا کودک شما دچار اختلال شنوایی است یا خیر. در بسیار از اوقات، اختلالات شنوایی کودک به راحتی قابل تشخیص نمی باشد و با تاخیر زیاد شناسایی می شود.

اولین قدم در درمان چیست؟

پس از تشخیص، برنامه درمانی کودک شما احتمالاً شامل گفتار و زبان درمانی خواهد بود. یک آسیب شناس گفتار-زبان دارای مجوز برای تعیین انواع مشکلاتی که فرزند شما با آن مواجه است، ارزیابی را انجام می دهد. این اطلاعات به آنها کمک می کند تا یک برنامه درمانی را توسعه دهند و اجرا کنند.

اگر کودک شما دارای بیماری های زمینه ای باشد، پزشک ممکن است درمان های دیگری را نیز توصیه کند. به عنوان مثال ممکن است کارشناس درخواست معاینه کودک توسط یک روانشناس را داشته باشد.

الگوی تاخیر زبانی

مشکلات کودکان در سنین مختلف نسبت به این اختلال متفاوت می باشد. برخی از کودکان به نقاط عطف زبانی در سنین پایین نمی رسند، اما با بزرگتر شدنشان، این روند را جبران می کنند و شرایط بهتری پیدا می کنند. با این حال بسیاری از کودکان زمانی که در سنین پایین تر دچار اختلال زبانی می شوند، تا وقتی که درمان بر روی آن ها صورت نگیرد، این روند اصلاح نمی شود و شرایط آن ها بدتر خواهد شد. اگر احساس می کنید که کودک شما دچار اختلال زبانی است باید هرچه زودتر به پزشک متخصص مراجعه کنید تا شرایط او سنجیده شود. زیرا در صورتی که این موضوع عقب بیفتد می تواند دچار مشکلات اجتماعی، یادگیری و عاطفی شود.

دیدگاه کودک شما بسته به شرایط خاص و سن او متفاوت خواهد بود. برخی از کودکان به همسالان خود می رسند و به نقاط عطف زبان آینده می رسند. سایر کودکان در غلبه بر تاخیرهای زبانی مشکل بیشتری دارند و ممکن است در دوران کودکی بعدی با مشکلاتی مواجه شوند. برخی از کودکان با تاخیر زبانی به دلیل تاخیر در رشد زبانی، مشکلات خواندن یا رفتار دارند.

نکاتی برای تشویق رشد زبان

ممکن است نتوان از تمام تاخیرهای زبانی جلوگیری کرد. اختلالات شنوایی و اختلالات یادگیری ممکن است همیشه قابل پیشگیری نباشند. نکاتی که در ادامه آورده شده اند می تواند به جلوگیری از تاخیر زبانی کمک کنند:

از بدو تولد با فرزندتان صحبت کنید.
وقتی کودک است به غرغر کردن فرزندتان پاسخ دهید.
برای فرزندتان آواز بخوانید، حتی زمانی که کودک است.
برای فرزندتان با صدای بلند بخوانید.
به سوالات فرزندتان پاسخ دهید.

جمع بندی

تاخیر زبانی از مشکلاتی می باشد که شاید به راحتی قابل تخشیص نباشد. والدین یک کودک باید به صورت مداوم فرزند خود را نسبت به این نوع اختلالات ارزیابی کنند. تاخیر زبان در هر سنی می تواند اتفاق بیفتد. بنابراین باید حداقل تا سنین پیش از مدرسه فرزند خود را مورد ارزیابی قرار دهید.