کاردرمانی کودکان اوتیسم

آیا می دانید که می توانید حساسیت بیش از حد فرزند اوتیسمی تان را با کمک کاردرمانی بهبود ببخشید؟کودکان اوتیسمی بطور کلی دارای احساسات قوی تری هستند. واکنش آنها نسبت به محرک های لمس، بینایی و شنوایی بسیار قوی و بیش از حد است و به راحتی با یک صدای کوچک و لمس حواسشان پرت می شود و مضطرب می شوند.کاردرمانی کودکان اوتیسم یکی از روش هایی است که کمک بسیاری به این کودکان می کند.

هدف کاردرمانی کودکان اوتیسم

هدف از کاردرمانی در کودکان اوتیسم این است تا حساسیت بیش از آنها را به محرک های محیط پیرامونشان کم تر کنیم. با کمتر کردن این حساسیت تا حد زیادی می توانند به فعالیت های عادی زندگی شان برسند و زندگی نرمال تری را تجربه کنند. متخصص کاردرمانی برای رسیدن به این هدف در کودکان اوتیسمی، تمرینات و فعالیت هایی را عمدتا به صورت روزانه مشخص می کند.

حس های گوناگون مانند لمس، بویایی، شنوایی و بینایی با کمک یکسری از فعالیت های روزانه کنترل می شوند تا مانع از حساسیت بیش از حد آنها شوند. این موضوع برای رشد کودک در زمینه های مختلف بسیار مهم است. زیرا با حساسیت بیش از حد زندگی روزمره کودک مختل می شود و نمی تواند به فعالیت های عادی اش بپردازد.

کودکان اوتیسم دارای تعادل در حس های یاد شده نیستند. آنها یا به طور کلی نسبت به این حس ها هیچ واکنشی نشان نمی دهند و یا اینکه به محرک های وارده به این حس ها بیش از حد واکنش نشان می دهند. کاردرمانگر سعی می کند تا با ایجاد تعادل در این حس ها، از حساسیت آنها بکاهد تا میزان استرس و اضطراب کودک اوتیسمی کاهش پیدا کند.

نقش کاردرمانی در کودکان اوتیسمی

همانطور که گفتیم کاردرمانی به دنبال این است تا حساسیت بیش از حد کودکان اوتیسم که یک مانع بزرگ در زندگی روزمره آنها است را با کمک تمریناتی کنار بزند، تا این کودکان نیز بتوانند حداکثر استفاده را از زندگی خود ببرند. در ادامه به نقش کاردرمانی در فعالیت های مختلف می پردازیم.

1. فعالیت های روزانه

کاردرمانگر سعی می کند تا با کمک تمریناتی به کودکان اوتیسمی آموزش دهد تا فعالیت های روزانه خود مانند لباس پوشیدن، حمام کردن، استفاده از سرویس بهداشتی و … را به تنهایی و بدون کمک والدین و البته به درستی انجام دهند.

2. انجام فعالیت های مفید

وظیفه کاردرمانی این است که کودکان اوتیسم را از نظر سایر فعالیت ها نیز فعال کند. کمک به داشتن جایگاه در فعالیت های مختلف، کمک به افزایش مهارت هایشان( مانند یادگیری دروس، برقراری ارتباط، مهارت های اجتماعی و …) همه از مواردی هستند که در کاردرمانی کودکان اوتیسمی مورد توجه قرار می گیرد.

3. کمک به انجام فعالیت های گروهی

کودکان اوتیسمی غالبا افراد منزوی ای هستند. درک نشدن از سمت هم سن و سالان باعث شده است تا نتوانند به راحتی دوست یابی کنند و یا اینکه در جمع خانواده حضور داشته باشند. قسمتی از فعالیت های یک کودک را فعالیت های گروهی دربر می گیرد. این فعالیت ها معمولا در اوقات فراغت انجام می شوند و به نوعی یکسری فعالیت های تفریحی محسوب می شوند. بازی کردن، برخوردهای اجتماعی، نقش داشتن در فعالیت های خانوادگی مانند پیک نیک رفتن، آشپزی کردن با مادر و … همگی فعالیت هایی هستند که یک کاردرمانگر آنها را مد نظر دارد. البته حساسیت های خاص این کودکان و متفاوت بودن آنها در نظر گرفته می شود و قرار نیست با آنها همانند یک کودک عادی رفتار شود.

4. آماده کردن روتین روزانه

یکی از مهم ترین وظایف کاردرمانی در کودکان اوتیسم، آماده کردن یک برنامه روزانه برای فعالیت های آنهاست. هدف این برنامه این است تا کودکان فعالیت هایی را که در طی روز باید انجام دهند را پشت گوش نیندازند.

این برنامه باید کاملا مطابق با احساسات و عواطف کودک اوتیسمی تنظیم شود. اگر میزان حساسیت در کودک بالاست و خلق هیجانی دارد، به طوری که اضطراب ناشی از آن مانع انجام فعالیت های روزمره اش می شود، بهتر است در برنامه ریزی روزانه اش پیاده روی قرار داده شود. اینگونه فعالیت ها به او کمک می کند تا از استرسش کاسته شود و بتواند روتین روزانه خودش را دنبال کند.

اگر خلق کودک حالت افسرده دارد و به محرک ها پاسخ مناسبی نمی دهد، در این صورت باید فعالیت هایی در نظر گرفته شود که باعث افزایش میزان هیجان او شود. فعالیت های ورزشی و رقصیدن از این قبیل فعالیت ها هستند.

5. برنامه تنظیم حسی- حرکتی

یک برنامه تنظیم کننده حسی حرکتی، سیستم عصبی کودک را فعال می کند و به او کمک می کند تا به محرک های خارجی پاسخ مناسب دهد. این برنامه به سه قسمت تقسیم می شود.

فعالیت اول باعث می شود که کودک هوشیار شود و برای یادگیری چیزهای جدید آماده شود. این هدف می تواند با انجام دادن یک سری فعالیت های فیزیکی مانند پریدن یا لی لی کردن بدست آید.

فعالیت دوم به منظور هماهنگ کردن ذهن و بردن کودک اوتیسمی انجام می شود. این فعالیت کمک می کند تا ظرفیت های کودک افزایش پیدا کند. این هدف می تواند با یکسری تمرینات مانند شعبده بازی های ساده یا کارهایی که باعث می شود کودک به وجد بیاید بدست بیاید.

فعالیت سوم به منظور آرام کردن کودک و آگاه کردن او از حضور جسمش انجام می شود. در این قسمت به کودک فشار جسمی می آوریم تا تک تک اعضای بدنش را درک کند. کاردرمانی در این قسمت فعالیت های سنگین ورزشی مانند شنا رفتن یا بلند کردن وزنه های سنگین را پیشنهاد می کند.

تمرین های مختلف برای تنظیم محرک ها در کودکان اوتیسمی

حال به یکسری از تمیرنات می پردازیم تا بتوانیم با استفاده از آنها محرک ها و حس های گوناگونی که در کودکان اوتیسمی بوجود می آید را با کاردرمانی تنظیم کنیم.

1. محرک های مربوط به موقعیت و حرکت( ورودی های حس عمقی)

کودکان اوتیسمی که نیاز به تنظیم حس عمقی دارند عمدا خود را به زمین می اندازند یا سایر کودکان را هل می دهند. این کودکان نمی توانند آرام بنشینند و حتی ترجیح می دهند لباس های تنگ تری بپوشند.

در کاردرمانی کودکان اوتیسمی فعالیت های مختلفی وجود دارد که می توان با کمک آنها اینگونه رفتارهای کودکان اوتیسمی را کنترل کرد.

• خزیدن
• بالا رفتن از جایی
• فشار آوردن بر روی زانوها و شانه ها
• دادن کوله پشتی سنگین به کودک در زمانی که نشسته است

کارهایی هستند که برای اینگونه کودکان انجام می شود.

2. محرک های مربوط به حرکت سر( ورودی های دهلیزی)

کودکانی که نسبت به محرک های مختلف بیش از حد حساسیت نشان می دهند از فعالیت هایی که شامل تاب خوردن یا چرخیدن است لذت نمی برند. برای این کودکان تمرینات زیر را می توان در نظر گرفت:

• تاب خوردن بر روی یک خط راست
• پریدن بر روی ترامپولین

3. محرک های مربوط به حس لامسه( ورودی های لمسی)

کودکان اوتیسمی ای که به محرک های مربوط به لمس حساس هستند از پوشیدن لباس هایی با جنس های زمخت تر و یا برچسب دار اذیت می شوند.

• تمرین اصلی برای این کودکان این است که آنها را از انواع بافت هایی که از طریق لمس بدست می آید آگاه کنیم: خیس، نرم، زمخت، چرب و …

4. محرک های مربوط به حس بینایی( ورودی های بصری)

کودکان اوتیسمی ای که با محرک های بینایی مشکل دارند در پیدا کردن اجسام دچار مشکل می شوند. بنابراین بهترین تمرین برای اینگونه کودکان موارد زیر می باشد:

• تمرینات پیدا کردن کلمات
• پیدا کردن نیمه گمشده تصویر

نتیجه گیری

هدف اصلی از کاردرمانی کودکان اوتیسم این است تا این کودکان را تحت کنترل بگیریم تا فعالیت های آنها مانع از انجام دادن کارهای روزمره شان نشود. کاردرمانگرها در مرکز کاردرمانی دارای روبریک( شاخص های عملکرد) برای ارزیابی عملکرد کودکان هستند و تمرینات ذهن آگاهی را برای افزایش تمرکز و توجه هر کودک اوتیسمی ارائه می دهند.

هدف کاردرمانگر آرام کردن اختلالات جسمی و تثبیت خلق و خوی کودک اوتیسمی است. این ناآرامی در خلق و خو از حساسیت مفرط به ورودی های حسی مختلف ناشی می شود. مشخص کردن یک روتین برای این کودکان به فعال شدن مدارهای عصبی در مغز کمک می کند و از بی قراری و احساسات ناراحت کننده کودک اوتیسمی جلوگیری می کند.

درست است که کارایی کاردرمانی در کودکان اوتیسمی اثبات شده است اما نباید انتظار تغییر یک شبه از این علم داشته باشید. بهبود در کودک با استفاده از کاردرمانی یک روش زمان بر می باشد.