هر کودکی که مبتلا به اختلال طیف اوتیسم (ASD) تشخیص داده می شود، نیازهای متفاوتی دارد، بنابراین برنامه درمانی باید فردی باشد. از آنجایی که اوتیسم یک بیماری نیست (یک اختلال هست) و بنابراین نمیتوان آن را به عنوان یک بیماری «درمان کرد»، ولی میتوان به عنوان یک اختلال، کمک کرد به کودک برای کسب و تقویت مهارتهای ارتباطی، بین فردی و رفتاری برای هدایت بهتر زندگی روزمره و در صورت امکان، عملکرد مستقل است.
این ممکن است شامل انواع درمانهای مختلف، از جمله گفتار درمانی، کاردرمانی و مهارتهای اجتماعی، و همچنین داروهای تجویزی برای کمک به مدیریت مشکلات برای رفع اختلال تمرکز و اختلالات رفتاری باشد.همچنین اصلاح شیوه زندگی در خانه هم میتواند بسیار کمک کننده باشد.
این مقاله به درمان های مختلفی می پردازد که ممکن است برای یک کودک اوتیستیک استفاده شود. همچنین نقشی را که درمانهای مکمل و جایگزین ممکن است در طرح درمان ایفا کنند، بررسی میکند.
درمان های تخصصی
سنگ بنای درمان اوتیسم، انواع روشهای درمانی است که به ویژگیهای خاص، مانند رفتارهای تکراری، علایق وسواسی، پاسخهای عصبی (غیر معمول) به محرکهای حسی، و مشکلات در تعاملات اجتماعی و ارتباطات میپردازد.
رویکرد توسعه ای شامل بهترین روشهای درمانی در بهبود توانایی اوتیسم
هدف از درمانهای رشدی، بهبود مهارتهای خاص مانند زبان یا مهارتهای فیزیکی است. برنامه درمانی اغلب شامل بیش از یکی از درمان های زیر است:
کاردرمانی: هدف کمک به کودک اوتیستیک در مدیریت زندگی روزمره است. کاردرمانی به بهبود مهارت های عملی مانند لباس پوشیدن مستقل، غذا خوردن، نظافت، یا استفاده از حمام کمک می کند. یا ممکن است بر تسلط بر مهارت های حرکتی ظریف مانند نوشتن، رنگ آمیزی و برش با قیچی متمرکز باشد.به طور کلی کاردرمانی بهترین روش درمانی برای اوتیسم هست زیرا در تمام زمینه های مهم زندگی کودک اوتیسم تاثیر گذار هست.
کاردرمانی جسمی: این شامل فعالیتها و تمرینهایی است که مهارتهای حرکتی را تقویت میکند و قدرت، وضعیت بدن و تعادل را بهبود میبخشد. انجام این کار می تواند به کودک کمک کند، برای مثال، راحت تر با بچه های دیگر بازی کند.
بازی درمانی: از بازی برای توسعه روابط و ایجاد مهارت های اجتماعی و ارتباطی با ایجاد منافع شخصی کودک استفاده می کند.
تفریح درمانی: برای بهبود مهارت های حرکتی و رفاه عاطفی با فعالیت های داخل خانه (مانند پازل و آشپزی) یا فعالیت های خارج از منزل (مانند اسب سواری و پیاده روی) استفاده می شود.
مداخله توسعه روابط (RDI): این شامل فعالیت هایی است که انگیزه، علاقه و توانایی مشارکت در تعاملات اجتماعی را افزایش می دهد.
درمان یکپارچگی حسی: این به کودکان اوتیستیک کمک می کند تا از واکنش های بیش از حد به صداها، بینایی و سایر محرک ها (که به آن اضافه بار حسی گفته می شود) اجتناب کنند. همچنین میتواند به کودکان کمپاسخدهی کمک کند، به این معنی که پاسخهای کمتر از حد انتظار به محرکها دارند.
درمان مهارتهای اجتماعی: این روش به کودکان میآموزد که چگونه با به اشتراک گذاشتن، همکاری، نوبت گرفتن، پرسیدن و پاسخ دادن به سؤالات و استفاده از سایر مهارتهای اجتماعی ضروری، تعامل مناسبی داشته باشند. این معمولا در یک محیط گروهی انجام می شود.
گفتار و زبان درمانی: اگر کودک شما غیرکلامی است، ممکن است بر روی دستیابی به مهارت های ارتباطی اولیه تمرکز کند. اگر آنها کلامی باشند، به بهبود برقراری ارتباط و نحوه صحیح گفتار و کلمات کمک کند،تا روابط اجتماعی بهتری داشته باشد.
رویکرد رفتاری(رفتاردرمانی)
هدف از درمان های رفتاری آموزش مهارت ها، تقویت رفتارهای مثبت و گاهی اصلاح رفتارهایی است که در عملکرد اختلال ایجاد می کنند.
یکی از قدیمیترین و پژوهششدهترین روشهای رفتاردرمانی، تحلیل رفتار کاربردی (ABA) است. این سیستمی است که به کودک برای رفتارهای دلخواه خود پاداش می دهد و به جای ارائه پیامدهای رفتارهای ناخواسته، هیچ واکنش و پاداشی ارائه نمی دهد.
دو سبک برای ABA استفاده می شود:
آموزش آزمایشی گسسته (DTT): این کار فعالیت های خاص مانند مسواک زدن دندان ها را به ساده ترین قسمت های خود تقسیم می کند. هر بخش تمرین می شود و سپس در رشته ای از فعالیت ها ادغام می شود.
آموزش پاسخ محوری (PRT): این کار در یک محیط طبیعی انجام می شود و “مهارت های محوری” را آموزش می دهد که از آن می توان مهارت های دیگری را آموخت. به عنوان مثال می توان به آموزش به کودک یاد داد که چگونه یک مکالمه را آغاز کند یا چیزی را که می خواهد بخواهد به جای اینکه به طور نامناسب جلو بیفتد.
رویکرد آموزشی
یکی از رایج ترین رویکردهای آموزشی مورد استفاده برای ASD، درمان و آموزش کودکان اوتیستیک و معلولان ارتباطی مرتبط ،(TEACCH) است. این یک برنامه فردی است که بر اساس این ایده ساخته شده است که افراد اوتیستیک در سازگاری و یادگیری بصری رشد می کنند.
رویکرد آموزشی برای ارتقای مهارت های ارتباطی و اجتماعی، استقلال و مهارت های زندگی روزمره در برخوردهای اجتماعی استفاده می شود. کودکان به صورت جداگانه مورد ارزیابی قرار می گیرند تا ببینند از نظر رشدی در چه وضعیتی هستند، پس از آن کاردرمان ساختار کلاس را برای تطبیق با این نیازها تنظیم می کند.
به هر کودک یک برنامه بصری مناسب از فعالیت های روزانه خود (مانند نمودار دیواری) ارائه می شود.
دستورالعمل های شفاهی با نمایش دادن بصری آن چه به صورت فیلم و چه به صورت کار عملی تقویت میشود.همانطور که به کمک آن توانایی بیشتری پیدا میکنند، استقلال بیشتری پیدا میکنند.
دارو درمانی
داروها می توانند به مدیریت مسائل رفتاری مانند بیش فعالی، ناتوانی در تمرکز، یا رفتار آسیب زننده به خود مانند ضربه زدن به سر یا گاز گرفتن دست کمک کنند. داروها همچنین می توانند به مدیریت شرایط همزمان مانند اضطراب، افسردگی یا بی خوابی کمک کنند.
این داروها را می توان در کودکان یا بزرگسالان اوتیستیک استفاده کرد و ممکن است تحت پوشش بیمه قرار گیرند.
داروها برای مشکلات رفتاری
اگر کودک اوتیستیک رفتارهایی از خود نشان دهد که خارج از کنترل یا بالقوه مضر هستند، ممکن است انواع خاصی از داروهای ضد روان پریشی تجویز شوند. اینها شامل پرخاشگری، تحریک پذیری یا رفتارهای آسیب زننده به خود است
دو نوع آنتی سایکوتیک نسل دوم (معروف به آنتی سایکوتیک های غیر معمول) توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای استفاده در کودکان اوتیسم تایید شده است:
ابیلیفای (اریپیپرازول): برای کودکان ۶ سال و بالاتر تایید شده است.
ریسپردال (ریسپریدون): برای کودکان ۵ سال و بالاتر تایید شده است.
آنتیسایکوتیکهای نسل اول (معمولی) مانند هالدول (هالوپریدول)، پرولیکسین (فلوفنازین) و تورازین (کلرپرومازین) گاهی اوقات برای درمان ویژگیهای رفتاری شدید استفاده میشوند. با این حال، به دلیل خطر بیشتر عوارض جانبی طولانی مدت مانند دیسکینزی دیررس (حرکات غیر ارادی بدن یا صورت) از آنها با احتیاط استفاده می شود.
داروهایی برای افسردگی، OCD و اضطراب
مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) نوعی از داروهای ضد افسردگی هستند که میتوانند به درمان افسردگی و/یا اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD) در کودکان اوتیسم کمک کنند.
SSRI های تایید شده توسط FDA برای استفاده در کودکان اوتیستیک عبارتند از:
آنافرانیل (کلومیپرامین): برای کودکان ۱۰ سال و بالاتر برای درمان OCD تایید شده است.
Lexapro (اسکیتالوپرام): برای کودکان ۱۲ سال و بالاتر برای افسردگی تایید شده است
لووکس (فلووکسامین): برای کودکان ۸ سال و بالاتر برای OCD تایید شده است
پروزاک (فلوکستین): برای کودکان ۸ سال و بالاتر برای افسردگی و ۷ سال و بالاتر برای OCD تایید شده است.
Zoloft (سرترالین): برای کودکان ۶ سال و بالاتر برای OCD تایید شده است
دسته مشابهی از داروها به نام مهارکننده های بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRIs) می توانند برای درمان اضطراب استفاده شوند. اگرچه معمولاً در کودکان استفاده نمی شود، اما یک SNRI مانند افکسور (ونلافاکسین) نیز ممکن است برای علائم افسردگی و اضطراب در کودکان غیرقابل استفاده استفاده شود.
داروهای بیش فعالی
بی توجهی و بیش فعالی از ویژگی های رایج در کودکان اوتیستیک است. داروهای ریتالین (متیل فنیدات) و آدرال (نمک های آمفتامین) معمولاً در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه-بیش فعالی (ADHD) برای مدیریت بی توجهی و رفتارهای بیش فعال مانند حرکت بیش از حد و تکانشگری استفاده می شوند.
FDA استفاده از ریتالین را در کودکان ۴ سال به بالا و آدرال را برای ۳ سال و بالاتر تایید کرده است. نسخه های طولانی رهش ریتالین مانند Concerta (متیل فنیدات HCL) و آماده سازی های طولانی رهش Adderall وجود دارد که می توان از آنها نیز استفاده کرد.
هنگام تجویز ریتالین یا کنسرتا باید احتیاط کرد زیرا این داروهای محرک به طور بالقوه می توانند باعث تحریک پذیری و بدتر شدن رفتارهای پرخاشگرانه شوند.
داروهای بی خوابی
همچنین ممکن است برای درمان بی خوابی در کودکان اوتیستیک داروها تجویز شود. این مهم است زیرا خواب ضعیف می تواند بر رفتار و مهارت های حافظه/یادگیری کودک تأثیر بگذارد و خطر پرخاشگری، تحریک پذیری، بیش فعالی و افسردگی را افزایش دهد.
گزینه های درمان عبارتند از:
ملاتونین: یک مکمل بدون نسخه که معمولا برای درمان بی خوابی استفاده می شود
Remeron (میرتازاپین): یک داروی ضد افسردگی غیر مرتبط با SSRI و SNRI که می تواند به درمان مشکلات خواب و تحریک پذیری کمک کند.
درمان های خانگی و سبک زندگی
درمان اوتیسم تمام بخش های زندگی کودک را در بر می گیرد. این نیاز به تنظیماتی در خانه دارد تا نیازها و محدودیت های کودک را برآورده کند. در عین حال، با محدود کردن ویژگی های اوتیسم از طریق درمان، می توان استرس خانواده را نیز کاهش داد.
درمان های خانگی
درمانهای خانگی برای خانوادههای مبتلا به ASD توصیه میشود. برخی از آنها به سادگی امتداد مواردی هستند که در کلاس های درس یا محیط های بالینی استفاده می شود، مانند بازی درمانی یا گفتار درمانی.
برخی دیگر به طور خاص حول خانه و زندگی خانوادگی متمرکز هستند، مانند:
همانند سازی Floortime: این زمانی است که والدین یا مراقبان برای بازی و تعامل با کودک اوتیسم در سطح خود روی زمین مینشینند. هدف آن ایجاد رابطه ای محترمانه، بازیگوش و شاد است و تعاملات رفت و برگشتی، هم کلامی و هم غیرکلامی را تشویق می کند.
درمان تعامل والد-کودک (PCIT): این درمان برای غلبه بر رفتارهای مخربی که می تواند کیفیت زندگی خانواده را تضعیف کند استفاده می شود. این یک تمرین ساختاریافته است که بازی و رفتار درمانی را برای تقویت رفتارهای مطلوب و اجتناب از واکنش به رفتارهای نامطلوب ترکیب می کند.
اجتناب از اضافه بار حسی
همچنین نیاز به اجتناب از محرک هایی که باعث اضافه بار حسی در خانه می شوند، مهم است. اینها شامل مناظر، صداها، بافت ها و بوهایی است که می توانند به طور ناخواسته باعث ناراحتی، اضطراب و طغیان در کودکان اوتیسم شوند.
اغلب به ایجاد یک “اتاق حسی” کمک می کند که کودک بتواند برای آرام کردن خود فرار کند و بر احساسات خود کنترل داشته باشد. یک اتاق حسی می تواند برای هر کودکی بر اساس آنچه که آنها آرامش بخش می دانند متفاوت باشد و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- یک پتو وزن دار
- بالش های لمسی
- اسباببازیهای حسی (مثل یک حیوان پر وزن یا یک اسباببازی)
- نورپردازی حالت یا لامپ حسی (مانند لامپ گدازه)
- رنگ های کم رنگ یا خنثی بدون طرح های بیش از حد
- صداها یا موسیقی جوی آرام بخش
طب مکمل و جایگزین (CAM)
درمان های مکمل یا جایگزین کمی وجود دارد که برای افراد اوتیستیک مفید باشد. چندین مورد نه تنها بیاثر هستند، بلکه ممکن است به طور بالقوه مضر باشند، از جمله اکسیژن درمانی هیپرباریک، درمان کیلاسیون فلزات سنگین، و درمان ضد قارچی که برخی ادعا میکنند میتوانند ASD را “درمان” کنند.
به طور مشابه، رژیمهایی که برخی فکر میکنند برای افراد اوتیستیک مفید هستند، از جمله رژیمهای بدون گلوتن، بدون کازئین (GFCF) یا اسیدهای چرب امگا ۳، هیچ اثر قابل اندازهگیری بر ویژگیهای ASD ثابت نشده است.
با توجه به مرکز ملی سلامت تکمیلی و یکپارچه (NCCIH)، تعداد انگشت شماری از درمان های مکمل وجود دارد که ممکن است مفید باشند، اما بعید است که هیچ آسیبی داشته باشند، از جمله:
- طب سوزنی
- ماساژ درمانی
- تمرینات مبتنی بر ذهن آگاهی، مانند تمرینات تنفسی
خلاصه
درمان اختلال طیف اوتیسم (ASD) در کودکان به بهبود ارتباطات و تعاملات اجتماعی، کاهش رفتارهای ناتوان کننده و غلبه بر چالش های دیگر مانند اضطراب، افسردگی، بیش فعالی، بی خوابی و اضافه بار حسی کمک می کند.
درمان اوتیسم اغلب شامل رویکردهای متعددی مانند درمان های رفتاری، درمان های رشدی، داروها و شیوه های خانگی است.
اوتیسم قابل درمان نیست، اما مداخله زودهنگام میتواند به کودک کمک کند تا مهارتهای لازم برای هدایت بهتر زندگی روزمره را بیاموزد.